Հայաստանում տեխնոլոգիական ոլորտը դինամիկորեն զարգանում է՝ դառնալով ներշնչանքի աղբյուր բազմաթիվ երիտասարդների և փորձառու մասնագետների համար։ Եթե ունեք նորարարական գաղափար և ցանկանում եք տեխնոլոգիական ստարտափ ստեղծել, կարևոր է հասկանալ բիզնեսի օրինական գրանցման, հարկային դաշտ մտնելու, և պետական մարմինների հետ ճիշտ համագործակցության քայլերը։ Այս հոդվածը ձեզ կօգնի կատարել բոլոր անհրաժեշտ քայլերը՝ տեխնոլոգիական ստարտափը Հայաստանում օրինականորեն գրանցելու և գործարկելու համար։
Քայլ 1. Նախապատրաստում և բիզնեսի ձևի ընտրություն
1.1. Իրավաբանական անձի ձևի որոշում
Հայաստանում ստարտափները հիմնականում գրանցվում են հետևյալ իրավական ձևերով.
- Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ) – ամենատարածված ձևը։ Հարմար է փոքր ու միջին ստարտափների համար։
- Բաց բաժնետիրական ընկերություն (ԲԲԸ) – հարմար է ավելի խոշոր ստարտափների համար, երբ պլանավորում եք ներդրումներ և բաժնետոմսերի թողարկում։
- Անհատ ձեռնարկատեր (ԱՁ) – սահմանափակ կիրառելիություն ունի ստարտափների դեպքում՝ հարմար է միայն սկսնակ ու անհատական ծառայություններ մատուցողների համար։
Խորհուրդ է տրվում ընտրել ՍՊԸ ձևը, քանի որ այն ապահովում է սեփականության պարզ բաժանում, սահմանափակ պատասխանատվություն և ներդրումների ներգրավման հնարավորություն։
1.2. Անվան ընտրություն և ստուգում
Ձեր ստարտափի անվանումը պետք է լինի եզակի։ Ստուգման համար կարող եք օգտվել ՀՀ Արդարադատության նախարարության e-register.am կայքից։
- Անունը չպետք է կրկնի արդեն գրանցված ընկերության անուն։
- Կարող եք նախապես ամրագրել անունը՝ գրանցման պահին չկորցնելու համար։
Քայլ 2. Իրավաբանական անձի գրանցում
Բիզնես գրանցումը կարելի է իրականացնել առցանց կամ տեղում՝ «Իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրում» (ԻԱՊՌ)։ Օրինական գրանցման գործընթացը ներառում է հետևյալը.
2.1. Անհրաժեշտ փաստաթղթեր
- Հայտ՝ ընկերության գրանցման վերաբերյալ
- Ընկերության կանոնադրությունը (ՍՊԸ-ի դեպքում՝ հաստատված օրինակ)
- Հիմնադիրների անձնագրի պատճեններ (քաղաքացիների դեպքում) կամ կազմակերպության տվյալներ (օտարերկրյա հիմնադիրների դեպքում)
- Իրավաբանական հասցեի համաձայնություն՝ սեփականատիրոջ կողմից (եթե վարձով եք օգտագործում հասցեն)
- Տուրքերի վճարման անդորրագիր (հաճախ չունի՝ եթե անում եք առցանց)
Գրանցման պետական տուրք՝ 0 դրամ, եթե գրանցվում եք առցանց e-register.am կայքի միջոցով։
2.2. Գրանցման ժամկետներ
Առցանց գրանցումը կարող է տևել ընդամենը 1 աշխատանքային օր, երբ փաստաթղթերը ճիշտ են լրացված։
Քայլ 3. Հարկային գրանցում
Գրանցումից հետո ընկերությունը պետք է հաշվառվի ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեում (ՊԵԿ), որպես հարկատու։ Այս գործընթացը նույնպես կարելի է անել առցանց։
3.1. Հարկային համակարգի ընտրություն
- Սովորական հարկման համակարգ
- Փոքր բիզնեսի հարկման համակարգ (Միկրոձեռնարկատիրություն / ՓՄՁ) – եթե ընկերության շրջանառությունը փոքր է, հնարավոր է օգտվել արտոնյալ պայմաններից։
- ԱԱՀ վճարող կամ ոչ վճարող լինելու ընտրություն – որոշվում է կախված տարեկան շրջանառությունից։
Տեխնոլոգիական ստարտափների համար միկրոձեռնարկատիրության համակարգը շահավետ է՝ ցածր հարկային բեռով և պարզ հաշվապահությամբ։
3.2. Հարկային հաշվետվությունների ներկայացում
Պարտադիր է վարել հաշվապահություն՝ ներառյալ աշխատավարձի հաշվարկը, եկամտային հարկերը, շրջանառության մասին հաշվետվությունները։
Քայլ 4. Բանկային հաշվի բացում
Գրանցումից հետո ընկերությունը պետք է ունենա բանկային հաշիվ գործարքների համար։ Անհրաժեշտ է.
- ՍՊԸ-ի գրանցման վկայական
- Կանոնադրություն
- Տնօրենի անձնագիր
- Հիմնադիրների որոշում տնօրեն նշանակելու մասին (եթե առանձին փաստաթուղթ է)
Բանկերից խորհուրդ են տրվում՝ Ameriabank, ACBA, Inecobank, HSBC, Evocabank։
Ստարտափների համար կան նաև սպեցիֆիկ փաթեթներ, ինչպես օրինակ՝ նվազագույն սպասարկման վճարներով կամ արագ փոխանցումների հնարավորությամբ։
Քայլ 5. Աշխատողների գրանցում և աշխատանքային պայմանագրեր
Եթե նախատեսում եք ունենալ աշխատողներ՝ պարտավոր եք.
- Գրանցել նրանց ՊԵԿ էլեկտրոնային հարթակում
- Կնքել աշխատանքային պայմանագրեր
- Հաշվարկել ու վճարել եկամտային հարկ, սոցիալական վճարներ և այլ պարտադիր վճարումներ
Ստարտափի հիմնադիրները սկզբնական շրջանում հաճախ աշխատում են առանց աշխատավարձի, սակայն հարկային տեսանկյունից խորհուրդ է տրվում տնօրենի աշխատավարձ սահմանել։
Քայլ 6. Տեխնոլոգիական արտոնություններ և գրանցում ոլորտային ծրագրերում
6.1. ՏՏ ոլորտի արտոնյալ հարկային ծրագիր
ՀՀ կառավարությունը տրամադրում է հարկային արտոնություններ ՏՏ ստարտափների համար, եթե.
- Ընկերությունը նորաստեղծ է
- Գործունեությունը հիմնականում ծրագրային ապահովում է կամ ՏՏ ոլորտում ծառայություններ
Արտոնությունները ներառում են՝
- 0% շահութահարկ
- 10% եկամտային հարկ աշխատողների համար
Դիմելու համար անհրաժեշտ է գրանցվել ՀՀ Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունում՝ ստանալու արտոնյալ սերտիֆիկատ։
6.2. Աջակցող հիմնադրամներ և ծրագրեր
Դուք կարող եք դիմել հետևյալ ծրագրերին ու կազմակերպություններին՝ ֆինանսական կամ ինկուբացիոն աջակցություն ստանալու համար.
- Armenia Startup Academy
- Granatus Ventures
- FAST Foundation
- EIF (Enterprise Incubator Foundation)
- Innovative Solutions and Technologies Center (ISTC)
Քայլ 7. Դոմենային անունի գրանցում և առցանց ներկայություն
Տեխնոլոգիական ստարտափի համար կարևոր է ունենալ մասնագիտական կայք։ Քայլերն են՝
- Գրանցել դոմեն (օրինակ․ .am, .tech, .io)
- Ստեղծել կայք՝ ներկայացնելու ձեր ծառայությունները, թիմը, կոնտակտները
- Ստեղծել բիզնեսի էլ․փոստի հասցե (օր․ contact@startup.am)
Կարող եք օգտվել տեղական հոստինգ մատակարարներից կամ միջազգային ծառայություններից՝ GoDaddy, Namecheap, Hostinger և այլն։
Քայլ 8. Իրավաբանական աջակցություն և համապատասխանություն
Անհրաժեշտ է աշխատել փաստաբանի կամ իրավախորհրդատուի հետ՝ համոզվելու համար, որ.
- Պայմանագրերը ճիշտ են կազմված (ներդրողների, գործընկերների, աշխատողների հետ)
- Բիզնեսը չի խախտում որևէ հեղինակային իրավունք կամ արտոնագիր
- Բոլոր պարտադիր հաշվետվությունները ներկայացվում են ժամանակին
Եզրակացություն
Հայաստանում տեխնոլոգիական ստարտափ հիմնելը պարզեցված է, երբ գիտեք բոլոր անհրաժեշտ քայլերը։ Այս ուղեցույցով դուք կարող եք.
- Որոշել իրավաբանական ձևը
- Գրանցել ընկերությունը առցանց
- Ընտրել հարկային համակարգը
- Բացել բանկային հաշիվ
- Գործարկել ստարտափը օրինական հիմունքներով
Հաշվի առեք նաև ՏՏ արտոնությունների հնարավորությունը, պետական և մասնավոր աջակցման ծրագրերը, ինչպես նաև բիզնեսին համապատասխան իրավական դաշտը։
Եթե ունեք հարցեր կամ անհրաժեշտ է մասնագիտական ուղեցույց՝ դիմեք իրավաբանի կամ խորհրդատուի՝ ստարտափների ոլորտում մասնագիտացած։
